Regionalna Izba Obrachunkowa w Katowicach skontrolowała gospodarkę finansową gminy Olsztyn za okres od 1 stycznia 2017 r. do 17 grudnia 2021 r. Kontrola wykazała szereg nieprawidłowości, które zostaną omówione w najbliższym czasie.
W zakresie realizacji umowy w sprawie zamówienia publicznego, RIO miała uwagi dotyczące kar umownych.
W latach 2019 - 2020 nieprawidłowo dokonano wzajemnego potrącenia należności z tytułu kar umownych z zobowiązaniem wynikającym z faktur wykonawcy przed upływem termin wymagalności wierzytelności, czym naruszono art. 498 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2019 r. poz. 1145 z późn. zm.).
Zgodnie z ww. przepisem, gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym.
Powyższe dotyczyło zadania „Przebudowa wraz z częściową zmianą sposobu użytkowania pomieszczeń dydaktycznych budynku Szkoły Podstawowej w Biskupicach na Oddziałowe Przedszkole wraz z tarasem”.
Pismem z dnia 23 grudnia 2019 r. (potwierdzenie odbioru z datą 14 stycznia 2020 r.) zamawiający poinformował wykonawcę o naliczeniu kar umownych w związku z nieterminową realizacją zamówienia oraz o ich wzajemnym potrąceniu na podstawie art. 498 Kodeksu cywilnego z wierzytelnością wykonawcy wynikającą z faktury VAT nr 21/2019 z 20 grudnia 2019 r. Wysokość kar umownych wynosiła 41.820,00 zł, z terminem płatności 14 dni od daty otrzymania noty.
W księgach rachunkowych Urzędu Gminy Olsztyn operację potrącenia kary umownej ujęto z datą zapłaty faktury 21/2019 - 23 grudnia 2019 r., tj. przed upływem terminu zapłaty kary umownej.
Pismem z 4 maja 2020 r. (potwierdzenie odbioru z datą 7 maja 2020 r.) zamawiający poinformował wykonawcę o naliczeniu kar umownych w związku z nieterminową realizacją zamówienia oraz o ich wzajemnym potrąceniu na podstawie art. 498 Kodeksu cywilnego z wierzytelnością wykonawcy wynikającą z faktury VAT nr 4/2020 z 24 kwietnia 2020 r. Wysokość kar umownych wynosiła 75.276,00 zł.
W księgach rachunkowych Urzędu Gminy Olsztyn operację potrącenia kary umownej ujęto z datą zapłaty faktury 4/2020 - 5 maja 2020 r. tj. przed upływem terminu zapłaty kary umownej (dłużnik został powiadomiony o naliczeniu kar umownych dopiero 7 maja 2020 r.) Zgodnie z art. 455 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2019 r. poz. 1145 z późn. zm.), jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania.
Zadania związane z naliczeniem kar umownych wykonywał Kierownik Referatu Inwestycji, Zamówień Publicznych i Funduszy Pomocowych. Prowadzenie ewidencji wierzytelności należało do obowiązków Księgowej w Referacie Finansowym. Nadzór w tym zakresie sprawowała p. Barbara Łuszczyńska – wówczas Skarbnik Gminy Olsztyn (obecnie Skarbnik Miasta i Gminy Olsztyn).
Wniosek nr 1
Dokonywać wzajemnych potrąceń wierzytelności z zachowaniem przesłanek określonych w art. 498 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 z późn. zm.).
PAWEŁ GĄSIORSKI